Necdet SAKAOĞLU
Eğitimci ve yazar. 1939 yılında Divriği’de doğdu.Sivas Öğretmen Okulunu bitirdikten sonra (1957) kısa bir süre ilkokul öğretmenliği yaptı.
Eğitimci ve yazar. 1939 yılında Divriği’de doğdu.Sivas Öğretmen Okulunu bitirdikten sonra (1957) kısa bir süre ilkokul öğretmenliği yaptı. İstanbul Çapa Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümünü bitirdi (1961), lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünde tamamladı. Sırasıyla öğretmen okulu öğretmenliği (1961), ortaokul öğretmenliği ve müdürlüğü (1963), lise müdürlüğü (1980), Millî Eğitim Bakanlığı müfettişliği (1982), başmüfettişliği (1988) ile Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği ve başkan yardımcılığı (1994) görevlerinde bulundu. Akademik bir heyetle birlikte ABD’ye giderek Georgio ve Arizona eyaletlerinde, ilkokuldan üniversiteye kadarki eğitim kurumlarında (1997) incelemelerde bulundu. 1998 yılında emekliye ayrıldı.
Mesleki çalışmalarının yanı sıra yerel tarih, Osmanlı tarihi, eğitim tarihi, edebiyat ve folklor alanlarında çeşitli araştırmalar ve arşiv çalışmaları yaptı, makaleler yazdı. 1973 Zonguldak İl Yıllığı’nın “Zonguldak Tarihçesi” bölümünü yazdı. ABD gezisi gözlemlerini “ABD Georgia ve Arizona Üniversiteleri İnceleme Gezisi Raporu” başlığıyla Çağdaş Eğitim dergisinde (1997), “Tarihe Yerleşen Hayal: Uzun Mehmet” başlıklı makalesini de Tarih ve Toplum dergisinde yayımlandı. Ayrıca pek çok dergide yayımlanmış makaleleri vardır. 1969 ve 1971 yıllarında Ali Naci Karacan Armağanı Büyük Ödülünü, 1985 yılında Anadolu Derebeylerinden Köse Mustafa Paşa Hanedanı adlı eseri ile Sedat Simavi Vakfı Sosyal Bilimler Ödülünü kazandı. Necdet Sakaoğlu 27/08/2024 tarihinde vefat etti, Bartın Amasra’da defnedildi.
“Sakaoğlu, Köse Paşa Hanedanı gibi yerel ailelerin halkla merkezi yöneticiler arasında tampon görevi yaptığını ve ‘ahalinin’ bütün zulümlerine rağmen yerel hanedana mensup yöneticileri dışardan gelenlere yeğlediğini ileri sürüyor. ‘Devlet sağan, halk sağılan olageldiği için devletten yana olan halkın gözünde, halktan yana olan devletin gözünde zalim’dese de, anlattığı öykü, bu ilişkilerin ne kadar karmaşık ve girift, statü ve kimliklerin ne kadar değişken ve geçişken olduğunun kanıtı. Çalışmanın en ilginç yanı, dantel gibi işlenmiş ve bir polisiye diziyi aratmayacak bir öykü yoluyla bu ilişkilerin karmaşık ve girift yapısını, geçişkenliğini, ve ‘kanuni’ olanla ‘kanunsuz’ addedilenin aynı bütünün parçası olduğunu göstermesi. Sakaoğlu, merkezi yöneticiler, ayan, yerel yöneticiler, yerli halk ve eşkıya arasındaki “danışıklı dövüşü” örneklerle gözümüzün önüne seriyor. Örneğin, bir yerel yöneticinin bir eşkıyaya, bir eşkıyanın bir paşaya, ‘defter çalığı’ bir yeniçeri veya ‘levendat haşaratının’ yerel yöneticiye dönüşebildiğini görü-yoruz. Yerli ahalinin yazdığı dilekçeler, onların yerel yöneticilerin birbirleriyle ve devletin ayanlarla yaşadığı çatışmaları kendi haklarını savunmak için nasıl kullandıklarını gösteriyor.” (Leyla Neyzi)
ESERLERİ:
İNCELEME-ARAŞTIRMA: Çeşm-i Cihan Amasra (1966), Türk Anadolu’da Mengücekoğulları (1971, Ali Naci Karacan Armağanı), Divriği’de Ev Mimarisi (1978), Anadolu Derebeylerinden Köse Mustafa Paşa Hanedanı (1983), Anadolu Derebeyi Ocaklarından Köse Paşa Hanedanı (1984, Tanzimat’tan Cumhuriyete Tarih Sözlüğü (1984), Tanzimat Tarihi Sözlüğü (1985), Amasra’nın Üç Bin Yılı (1987), Osmanlı Eğitim Tarihi (1990), Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi (1991), Atatürk Düşüncesi ve Gençle-rin Soruları (Reşat Kaynar ile, 1995), Osmanlı Kentleri ve Yabancı Gezginler (1996), Bu Mülkün Sultanları / 36 Osmanlı Padişahı (1999), Binbir Gün Binbir Gece–İstanbul’da Eğlence Hayatı Tarihi(Nuri Akbayar ile 2000), Osmanlı Dünyasından Yansımalar (2000), Osmanlı’da Zenaatten Sanata I-II (Nuri Akbayar ile, Esnaf ve Zenaatkârlar, 1999; Sanatlar ve Sanatkârlar, 2000), Avrupa Yolunda Bir Padişah: Sultan Abdülmecid (Nuri Akbayar ile, 2002), Tarihî Mekanları Kitabeleri ve Anıları ile Saray-ı Hümayun–Topkapı Sarayı (2002), Derinin Anadolu’da Bin Yıllık Tarihi (Nuri Akbayar’la, 2002), İstanbul’un Tarihi Kimliği (2003), Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi (2003), Türk Anadolu’da Mengücekoğulları (2005), Osmanlı Tarihi Sözlüğü (2017).
DERLEME: Atatürk Düşüncesi Sorular ve Konferanslar (Reşat Kaynar ile, 1996).
ÇEVİRİ: Duru Tarih (Bostanzâde Yahya’dan, 1978), Dürr-i Meknun (Yazıcıoğlu Ahmed Bîcan’dan, 1999).